संक्षिप्त परिचय
ऐतिहासिक संविधान सभाबाट सम्वत् २०७२ असोज ३ गते जारी भएको नेपालको संविधानले संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक शासन व्यवस्थाको माध्यमद्धारा दिगो शान्ति, सुशासन, विकास र समृद्धिको आकांक्षा पूरा गर्ने लक्ष्य लिएको छ । राज्यको संरचना संघ, प्रदेश र स्थानीय गरी तीन तहको हुने संविधानले किटान गरेको छ । साथै, संविधानको धारा ५७ ले तीनै तहका सरकारमा निहित हुने एकल तथा साझा अधिकारहरुको सूचीहरुलाई विभिन्न अनुसूचीहरुमा उल्लेख गरेको छ । अनुसूची ८ मा स्थानीय तहको २२ वटा एकल र अनुसूची ९ मा १५ वटा साझा अधिकारको संवैधानिक व्यवस्था गरी सो अधिकारको प्रयोग गर्ने अधिकार समेत स्थानीय तहमा रहने उल्लिखित छ । सरकारमा अनिवार्यतः हुनैपर्ने व्यवस्थापिकीय अधिकार धारा २२१ ले स्थानीय तहको गाँउ सभा र नगर सभामा निहित हुने संवैधानिक व्यवस्था गरेको छ ।
काठमाडौँ महानगरपालिकाको नगर सभाले संविधानको अनुसूची ८ र अनुसूची ९ बमोजिमको सूचीमा उल्लिखित विषयमा आवश्यक कानुन बनाउन सक्नेछ । स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन, २०७४ को दफा १०२ ले समेत महानगरपालिकाले आफ्नो अधिकारक्षेत्रभित्रका विषयमा ऐन वनाउन सक्ने कानुनी प्रवन्ध गरेको छ । सोही दफामा नगर सभाले बनाएको ऐनको अधिनमा रही नगर कार्यपालिकाले आवश्यकता अनुसार नियम, निर्देशिका, कार्यविधि र मापदण्ड बनाउन सक्ने व्यवस्था गरेको छ । यी संवैधानिक तथा कानुनी व्यवस्था र काठमाडौँ महानगरपालिकाको काम कारवाहीलाई व्यवस्थित, पारदर्शी र प्रभावकारी रुपमा कार्यान्वयन गर्न गराउन नगर सभाले ऐन र नगर कार्यपालिकाले प्रत्यायोजित विधायन अन्तर्गत विभिन्न विषयमा नियम, निर्देशिका, कार्यविधि, मापदण्ड र दिग्दर्शनहरु जारी गर्ने गरेको छ ।
कानुनको अज्ञानता क्षम्य नहुने र सरकारले जारी गरेका कानुनहरु जनतासमक्ष सुसूचित गर्नुपर्ने, प्रत्येक व्यक्तिले आफ्नो लागि लागु हुने कानुनवारे सजिलोसँग थाहा पाउनुपर्ने कानुनी शासनको आधारभूत मान्यता बमोजिम महानगरपालिकाबाट जारी भएका कानुनहरुलाई स्थानीय राजपत्रमा प्रकाशन गर्नुका अतिरिक्त आफ्नो वेवसाइडमा समेत अलग्गै होम पेज बनाई सर्वसाधारण सबैका लागि कानुन थाहा पाउने सहज प्रवन्ध गरेको हो । लोकतन्त्रको आत्मा भनेकै विधिको शासन हो । विधिको शासन र न्याय प्राप्तीको मूल आधार भनेको कानुन हो । महानगरपालिकाको यस प्रयत्नले विधिको शासन प्रक्रियालाई थप प्रभावकारी बनाउन मद्दत गर्ने हाम्रो अपेक्षा रहेको छ ।
हाम्रो कानुन
- अख्तियार दुरूपयोग अनुसन्धान आयोग ऐन, २०४८ प्रकाशित मिति : 2022/09/19 4:10:32
- अनिवार्य तथा निःशुल्क शिक्षा सम्बन्धी ऐन, २०७५ प्रकाशित मिति : 2022/09/19 4:09:55
- अन्तर–सरकारी वित्त व्यवस्थापन ऐन, २०७४ प्रकाशित मिति : 2022/09/19 4:09:16
- अपाङ्गता भएका व्यक्तिको अधिकार सम्बन्धी ऐन, २०७४ प्रकाशित मिति : 2022/09/19 4:08:32
- आदिवासी-जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठान ऐन, २०५८ प्रकाशित मिति : 2022/09/19 4:07:51
- आर्थिक कार्यविधि तथा वित्तीय उत्तरदायित्व ऐन, २०७६ प्रकाशित मिति : 2022/09/19 4:06:52
- आवश्यक पदार्थ नियन्त्रण (अधिकार) ऐन, २०१७ प्रकाशित मिति : 2022/09/19 4:06:09
- आवश्यक सेवा सञ्चालन ऐन, २०१४ प्रकाशित मिति : 2022/09/19 4:05:29
- आवासको अधिकार सम्बन्धी ऐन, २०७५ प्रकाशित मिति : 2022/09/19 4:04:53
- उपभोक्ता संरक्षण ऐन, २०७५ प्रकाशित मिति : 2022/09/19 4:04:11
- प्रदेश निजामति सेवा अध्यादेश, २०७९ प्रकाशित मिति : 2022/09/16 2:18:17
- स्थानीय सेवा (गठन तथा सञ्चालन) अध्यादेश, २०७९ प्रकाशित मिति : 2022/09/16 2:17:37
- केही प्रदेश ऐन संशोधन गर्ने ऐन, २०७७ प्रकाशित मिति : 2022/09/16 2:16:39
- प्रदेश सुशासन ऐन, २०७७ प्रकाशित मिति : 2022/09/16 2:15:26
- प्रदेश सूचनाको हक सम्बन्धी (पहिलो संशोधन) ऐन, २०७७ प्रकाशित मिति : 2022/09/16 2:14:46
- वातावरण संरक्षण अध्यादेश, २०७७ प्रकाशित मिति : 2022/09/16 2:14:18
- वातावरण संरक्षण ऐन, २०७७ प्रकाशित मिति : 2022/09/16 2:13:48
- प्रदेश बालबालिका सम्बन्धी ऐन, २०७६ प्रकाशित मिति : 2022/09/16 2:13:03
- प्रदेश बीउ विजन ऐन, २०७६ प्रकाशित मिति : 2022/09/16 2:12:34
- प्रदेश युवा परिषद् ऐन, २०७६ प्रकाशित मिति : 2022/09/16 2:12:04
- स्थानीय स्वायत शासन नियमावली (साताैं संसाेधन),२०७२ प्रकाशित मिति : 2024/01/23 5:16:12
- काठमाडौं महानगरपालिका नगर कार्यपालिका (कार्यसम्पादन) नियामावली, २०७४ प्रकाशित मिति : 2024/01/23 5:02:24
- काठमाडौं महानगरपालिकाको नीति तथा कार्यक्रम, २०७४ प्रकाशित मिति : 2024/01/23 4:58:15
- काठमाडौं महानगरपालिका बिनियेाजन ऐन, २०७४ प्रकाशित मिति : 2022/09/17 2:09:33
- कामपा विनियोजन ऐन २०७५ प्रकाशित मिति : 2022/09/17 2:09:04
- कामपा आर्थिक ऐन २०७७ प्रकाशित मिति : 2022/09/17 2:06:28
- कामपा आर्थिक ऐन २०७५ प्रकाशित मिति : 2022/09/17 2:05:41
- काठमाडौं महानगरपालिका, आर्थिक ऐन, २०७४ प्रकाशित मिति : 2022/09/17 2:05:10
- कामपा आर्थिक ऐन २०७८ प्रकाशित मिति : 2022/09/17 2:04:39
- कर्मचारी समायोजन ऐन, २०७४ प्रकाशित मिति : 2022/09/16 12:05:50